Aanleren zelf katheteriseren

Soms kan de blaas niet of slechts gedeeltelijk worden leeggeplast. Bijvoorbeeld omdat de blaas te slap is om voldoende uit te plassen. Als de urine in de blaas blijft kan dit veel klachten en problemen veroorzaken. Om problemen te voorkomen moet de blaas regelmatig helemaal leeg zijn. Dit kan door middel van uzelf te katheteriseren. Soms moet u leren katheteriseren om een vernauwing in de plasbuis opgerekt te houden; dit noemen we dilateren.

Als u moet leren om bij u zelf een urinekatheter in te brengen, gebeurt dit in het Beatrixziekenhuis. Er zijn twee mogelijkheden voor opname, op de afdeling 4 Noord of op de polikliniek. De uroloog beoordeelt welke optie voor u het meest geschikt is. Het kan zijn dat uw situatie enigszins verschilt van wat hier vermeld staat.

De instructie aanleren zelf katheteriseren wordt gedaan door een speciaal hiervoor opgeleide verpleegkundige: de continentie verpleegkundige.

Als u een verblijfskatheter heeft wordt deze vóór het aanleren van zelf katheteriseren verwijderd. Verder is het belangrijk om voldoende te drinken: ongeveer 2 liter per dag.

Op de polikliniek heeft u een instructieboekje over zelf katheterisatie ontvangen. Het is belangrijk dat u dit, voordat u wordt opgenomen, thuis alvast doorneemt.

Na een kennismakingsgesprek én een uitgebreide theoretische uitleg van de continentieverpleegkundige begint u, onder begeleiding, met oefenen. Afhankelijk van uw situatie gebeurt dit bij vrouwen de eerste keer vaak op bed. Uiteindelijk gaat u ook proberen om het op het toilet te doen. Op deze dag oefent u een aantal keer samen met de continentieverpleegkundige tot u het zelfstandig kunt. Houdt u er rekening mee dat oefenen een aantal uren in beslag kan nemen.

Wanneer u de zelfkatheterisatie beheerst en u voldoende vertrouwen heeft om het zelf te doen, dan mag u naar huis. Vanuit het ziekenhuis regelen we katheters voor thuis en u krijgt instructies om nieuwe katheters te bestellen. Er is voldoende gelegenheid om vragen te stellen, dus stel ze gerust!

Als u naar huis gaat krijgt u een ontslagfolder mee met daarop de afspraken die tijdens de opname zijn gemaakt. De continentieverpleegkundige van de afdeling belt u na ongeveer een week op om te informeren hoe het thuis gaat met het katheteriseren. Na ongeveer 6 weken komt u terug op de poli bij de uroloog voor controle.

In sommige gevallen plast u na het katheteriseren wat bloed. Dit kan komen doordat het slijmvlies van de plasbuis wat geïrriteerd is. Probeer voldoende te drinken zodat de urine weer helder wordt. Meestal went de plasbuis aan het katheteriseren en verdwijnt het bloedverlies vanzelf. Als er problemen blijven bestaan, kunt u contact opnemen met de polikliniek urologie via onderstaand telefoonnummer.

Als u pijn heeft bij het urineren of vaak kleine beetjes plast, dan kunt u het best contact opnemen met uw huisarts of specialist. Er kan dan sprake zijn van een blaasontsteking.

Bij zelfkatheterisatie gelden de volgende regels:

• het is belangrijk dat u voldoende drinkt. Dat betekent 1,5 tot 2 liter per dag (inclusief bouillon, soep etc).
• u mag uiteraard plassen als u aandrang voelt; probeer in ieder geval elke vier uur (dus minimaal één keer binnen een periode van vier uur) te plassen;
• noteer de hoeveelheid die u plast op een zogenaamde plaslijst;
• katheteriseer direct daarna en noteer ook deze hoeveelheid op de lijst;
• ls de totale hoeveelheid urine (de geplaste en de gekatheteriseerde urine) samen meer dan een halve liter (500 ml) is, dan is het verstandig om elke drie uur te plassen;
• als de totale hoeveelheid urine (de geplaste en de gekatheteriseerde urine) samen minder dan 200 ml is, dan kunt u de periode tussen twee plasbeurten wat verlengen.
• katheteriseer voor het slapen gaan zodat u 's nachts niet hoeft te plassen (bij aandrang natuurlijk wel)

Bij ontslag wordt afgesproken op welk moment u contact krijgt met uw behandelend specialist om de plaslijst te bespreken. Dit telefonische gesprek vindt altijd binnen een week na ontslag plaats.

Indien u na het lezen van deze informatie nog vragen heeft, stel ze dan gerust aan de verpleegkundige of neem contact op met de de polikliniek urologie via telefoonnummer (0183) 64 42 65.