Duizeligheid

Normaal gesproken krijgt ieder mens voortdurend informatie over de ruimte om zich heen en over de positie die het lichaam daarbinnen aanneemt. Die informatie is afkomstig uit de volgende deelsystemen:

• Het evenwichtsorgaan. Dit is gelegen in het rotsbeen en vormt met het slakkenhuis het binnenoor. Het evenwichtsorgaan is gevoelig voor veranderingen van de stand van het hoofd.
• De ogen. Als men de ogen sluit is lopen of stilstaan moeilijker.
• Het gevoel in de spieren en pezen, doorgegeven door het zenuwstelsel. Signalen uit de benen en de nek geven informatie over de stand van het lichaam en van het hoofd ten opzichte van het lichaam.

Al deze informatie wordt verwerkt in de hersenstam en de kleine hersenen. Van daaruit gaan prikkels naar de spieren van het lichaam, zodat iemand zijn houding kan aanpassen en zijn evenwicht bewaart. Er gaan ook signalen met informatie naar de grote hersenen waar het bewustzijn zetelt. Indien daar verkeerde of nog niet bekende signalen binnenkomen, ontstaat het gevoel van duizeligheid. Duizeligheid is in feite de ervaring van een gevoel dat op zichzelf niet gemeten kan worden.

De belangrijkste vormen van duizeligheid zijn:

• draaiduizeligheid
• een licht gevoel in het hoofd
• bewegingsonzekerheid
  
  

Draaiduizeligheid

• Draaiduizeligheid komt door een verstoring van uw evenwichtsorgaan of de hersenen.
• Daardoor ziet u alles draaien.
• Probeer bij draaiduizeligheid gewoon door te gaan met wat u doet.
• Draaiduizeligheid komt voor bij: BPPD (benigne paroxismale positieduizeligheid), neuritis vestibularis en de ziekte van Ménière.
  
  

Een licht gevoel in het hoofd

Het gevoel bijna flauw te vallen.

• Een licht gevoel in het hoofd is een vorm van duizeligheid.
• Mogelijke aanleidingen zijn emoties, spanningen en vermoeidheid. Ook een plotse daling van uw bloeddruk bij verandering van houding kan een oorzaak zijn.
• Ook bepaalde medicijnen, erg schrikken en opstaan uit een stoel of bed kan de duizeling veroorzaken.
• Houd in een dagboek bij wanneer het lichte gevoel ontstaat en wat ermee te maken zou kunnen hebben.
• Wat helpt is gezond eten, matig gebruik van alcohol, genoeg bewegen, regelmatig naar buiten gaan, weinig stress en niet roken.
  
  

Bewegingsonzekerheid

• Verminderde spierkracht of verminderde lichamelijke conditie kan bij ouderen duizeligheid geven.
• Andere oorzaken zijn slechter zien, spanningen, angst en minder bloed naar de hersenen.
• Sommige medicijnen kunnen duizeligheid geven.

Meer informatie vindt u op deze website:

• www.thuisarts.nl/duizeligheid
• www.gezondheidsnet.nl/medisch/10-vragen-over-duizeligheid

Er zijn diverse soorten duizeligheid en dus ook diverse oorzaken. Elke stoornis op een van de plaatsen in het hele systeem kan duizeligheid en/of evenwichtsklachten veroorzaken.

Aanval draaiduizeligheid

Vooral een acute aandoening van een van de evenwichtsorganen leidt tot heftige draaiduizeligheid met misselijkheid en braken. Vaak ziet men daarbij de omgeving draaien. De klachten kunnen minuten tot uren duren, waarna spontaan herstel optreedt.
De bekendste oorzaken van een acute aanval van draaiduizeligheid zijn:

• Ontsteking van het evenwichtsorgaan. Meestal gaat het om een virale ontsteking in aansluiting op een griepperiode.
• De ziekte van Ménière.
• Een aanval van migraine (waarbij de duizeligheid vaak gepaard gaat met hoofdpijn).
• Doorbloedingsstoornis of bloeding in evenwichtsorgaan en/of (kleine) hersenen.

Bij de ziekte van Ménière en migraine treden bij herhaling duizeligheidsaanvallen op. Als na een acute aanval van draaiduizeligheid schade is opgetreden aan het evenwichtsorgaan, kan men na de acute fase nog lange tijd last houden van een gevoel van onbalans en valneigingen (bijvoorbeeld bij snelle bewegingen).
Functieverlies van het evenwichtsorgaan kan ook optreden na gebruik van medicatie die schadelijk is voor het evenwichtsorgaan en als onderdeel van het normale verouderingsproces.

B.P.P.D.

Men spreekt van benigne paroxysmale positieduizeligheid (BPPD) bij draaiduizeligheid die seconden duurt en optreedt bij bepaalde bewegingen (bukken, omhoog kijken, omdraaien in bed, gaan liggen in bed).
De precieze oorzaak voor BPPD is nog onbekend. Men vermoedt dat loszittende oorsteentjes in het binnenoor door snelle positieverandering neerslaan op de zintuigcellen in het evenwichtsorgaan. Dit leidt tot kortdurende overprikkeling van de zintuigcellen en daarmee tot draaiduizeligheid. BPPD kan optreden na een hoofdongeval, ooroperatie, bij een ontsteking of doorbloedingsstoornis van het binnenoor of na langdurige bedrust. In de meeste gevallen is er echter geen duidelijke oorzaak aantoonbaar. Dit is een onschuldige, maar hinderlijke aandoening, die gelukkig vaak vanzelf weer over gaat.

Bloeddrukdaling

Een daling van de bloeddruk bij overeind komen kan leiden tot een licht gevoel in het hoofd bij opstaan of langdurig staan. Dit fenomeen noemt men orthostatische hypotensie en kan soms een bijwerking van medicatie zijn.

Bloedsuikerdaling

Duizeligheid ontstaat ook bij een laag bloedsuikergehalte of vergiftigingen (bijvoorbeeld door alcohol of medicijngebruik).

Angst

Angst (al dan niet in combinatie met hyperventilatie) en depressie kunnen ook leiden tot duizeligheidsklachten. Meestal betreft het dan een licht, zweverig gevoel en geen draaiduizeligheid.
Al deze oorzaken van duizeligheid zijn niet in alle leeftijdscategorieën even belangrijk. Op oudere leeftijd zal bijvoorbeeld vaker sprake zijn van een bloeddrukprobleem, functieverlies van het evenwichtsorgaan of BPPD dan op jongere leeftijd.